«Мендирман Жалолиддин» сериали ҳақида ниҳоят аниқ тасаввурлар шаклланган кўринади. Одамлар ижтимоий тармоқда фикр билдира бошлашди. Таассуфки, буларнинг кўпи салбий.
Тарихий қаҳрамон, ёвқур ватанпарвар бобомиз ҳаёти ҳақидаги фильм нега эътироз туғдириши мумкин? Очиғини айтаман, мен бир қисминигина кўрдим. Кейин тўхтадим.
Мени фильм ташкилотчиларининг Жалолиддин образи ва ҳаётини яратишда бадиий тўқимадан фойдаландик, деган гапи совитди. Тўқима нима эканини эса ҳаммамиз яхши биламиз. Чўпчакдай гап.
Масалан, корейсларнинг Жумонги, «Шерюрак» қаҳрамони Уолслар халқ афсоналари асосида яратилган. Лекин Жалолиддин эпик эмас, тарихий шахс-ку. Қолаверса, Назар Эшонқул тўғри айтганидай, шаҳзоданинг ҳаёти тўқимага муҳтож эмас…
Назаримда, бу — жиҳат кинонинг ҳаммамиз кутганчалик оммавий бўлиб кетмаганлигининг биринчи сабаби. Иккинчи сабаб шуки, кўпчилик фильмда турк актёрлари кўпчиликни ташкил қилганидан уни турк сериалларига ўхшатишини ва бу миллий тарихимизга унчалик алоқадор туюлмаётганлиги ҳақида ёзишаётир.
Менимча, бу ерда гап турк актёрларида эмас, мавзунинг тафаккуримиз учун янгилигида. Нимага десангиз, бизда ҳалигача тарих ҳақида икки хил тасаввур бор.
Бири мактабда ўрганганимиз — совет тарихчилик фани асосида шаклланган «қирмизи» тарих, иккинчиси, бизга номаълум бўлган, мафкуралаштирилмаган тарих.
Афсус қилиш керакки, тарих масаласида бизнинг бир оёғимиз ҳамон эски замонда турибди. Асл ўтмишимиздан хабардорлик даражамиз жуда паст. Шу боис ҳам бундай мавзудаги асарларга бегонасираб қараймиз.
Учинчи сабабни эса кинонинг яралиш жараёнида профессионаллардан кўра кўпроқ (биз томондан) истеблишмент — қудрат эгаларининг таъсири юқори бўлганлигидан излаш ҳам мумкин.
